Od 26 listopada 2021 r. do 20 lutego 2022 r. w berlińskim Muzeum Rzemiosła Artystycznego (Kunstgewerbemuseum) można oglądać specjalną kolekcję stałą, której celem jest wyróżnienie młodych talentów wzornictwa oraz zaprezentowanie ich prac ukazujących zrównoważony charakter i wszechstronność drewna jako surowca.
Projekt SLOW, zainicjowany przez Stowarzyszenie Handlowe Amerykańskiego Przemysłu Drewna Liściastego (American Hardwood Export Council, AHEC), obejmuje dziewięć projektów młodych projektantów, wykonanych z amerykańskiego czerwonego dębu, wiśni oraz klonu twardego i miękkiego. Wpisując się w aktualną ekspozycję berlińskiego muzeum, zaprezentowane w ramach wystawy SLOW współczesne projekty stają się śmiałym głosem w świecie wzornictwa, wyrażającym nowe podejście do zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności, wykorzystania materiału oraz procesu produkcji.
Jak tworzy się „slow”
Zmianie ulegają wartości naszego społeczeństwa. Z jednej strony postępująca indywidualizacja przyczyniła się do powstania różnorodności stylów życia i podejścia do konsumpcji, a z drugiej wprowadziła zmiany w postrzeganiu jakości we wzornictwie. Dziś bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, zwracamy uwagę na aspekty środowiskowe dokonując decyzji zakupowych. Wnikliwiej analizujemy czynniki takie jak proces projektowania danego przedmiotu, miejsce jego produkcji, a także wykorzystane w nim materiały.
Produkty, które sprawiają, że możliwe staje się wydłużenie wykorzystania danego surowca w obiegu zamkniętym stają się dla odbiorców coraz atrakcyjniejsze. Jednocześnie globalna pandemia, zamknięcia gospodarek, praca z domu i dystans społeczny zmieniły sposób, w jaki żyjemy i pracujemy. Wiele osób dokonało przewartościowania własnego życia, zmieniając decyzje o tym, w jaki sposób chcą spędzać czas. Niegdyś pośpieszne rutyny dnia codziennego musiały ulec istotnemu spowolnieniu, jeszcze bardziej podnosząc świadomość ludzi na całym świecie w zakresie tego, co i jak konsumują.
Pojęcie „slow” (z ang. „powolny”), często wykorzystywane w sformułowaniach takich jak „slow fashion” czy „slow food”, dziś stało się holistycznym określeniem nawiązującym do kreatywnego myślenia, procesów działania i produktów. „Slow” nie odnosi się do ilości czasu potrzebnego do zaprojektowania czy wykonania danego przedmiotu, a raczej do rozszerzonego stanu świadomości, do odpowiedzialności za codzienne działania, a także do potencjału uzyskania szerszego spektrum doświadczeń dla osób i całych społeczności.
Kolejna generacja wzornictwa
Do wspólnego przedsięwzięcia wybranych zostało dziewięcioro młodych projektantów, a selekcji dokonała specjalna komisja składająca się z opiekunów uniwersyteckich uczestników, partnera produkcyjnego projektu – niemieckiego warsztatu Holzfreude, a także trojga profesjonalnych mentorów (Hanne Willmann, Sebastiana Herknera i Gartha Robertsa), jak również przedstawicieli AHEC.
Jako surowiec produkcyjny projektanci mieli do wyboru jeden lub więcej z czterech gatunków amerykańskiego drewna liściastego –czerwonego dębu, wiśni, a także klonu twardego i miękkiego. Z wykorzystaniem tych materiałów uczestnicy stworzyli przedmioty, które odzwierciedlają ich podejście do tematu przewodniego projektu: „slow design for fast change” („wolny projekt dla szybkiej zmiany”). W efekcie powstała szeroka gama produktów, takich jak miski, krzesła, ławy, regały, stoły i moduły meblowe. Różnorodność twórcza stanowi odzwierciedlenie zróżnicowanych głosów i koncepcji, które definiują dziś branżę wzorniczą, znajdując jednakże wspólny mianownik w zagadnieniach takich jak zrównoważony rozwój, długowieczność czy jakość wykonawstwa.
Wyprodukowane przez warsztat Holzfreude przedmioty stały się ucieleśnieniem perfekcji, prezentując jednocześnie wybrane najlepsze młode talenty wzornictwa w wyjątkowym kontekście historycznym.
DZIEWIĘĆ PRZEDMIOTÓW
Opisane poniżej prace prezentowane są w Kunstgewerbemuseum od 26 listopada 2021 r. do 20 lutego 2022 r.
SYNTEZA RESZTEK, SIMON GEHRING
Amerykańska wiśnia, klon i dąb czerwony
Dzieło Gehringa to eksploracja wydajniejszego wykorzystania drewnianych resztek powstałych podczas produkcji mebli, połączona z metodami obliczeniowymi. Resztki poprodukcyjne, które nie mieszczą się w określonym rozmiarze, są najczęściej sortowane, spalane lub rozdrabniane. Koncepcja autora projektu ma na celu minimalne przetworzenie tych odpadów w taki sposób, aby zachowały swoje niepowtarzalne formy i kształty. Korzystając z algorytmów, które dostosowują się do różnych kształtów i rozmiarów, drewniane odpady są precyzyjnie układane, jak klocki, tworząc formę mebla i tym samym dając drewnu drugie życie jako obiekt funkcjonalny. Zmienny rozmiar i liczba części użytych w produkcji każdego krzesła oznacza, że każde z nich montowane jest w inny sposób, nadając meblom niepowtarzalne wykończenie.
FOTEL BUJANY, CLEMENCE BUYTAERT
Czerwony dąb amerykański
Dla Buytaert definicja „slow design” obejmuje czas, redukcję ilości odpadów, wytwarzanie produktów wyższej jakości oraz poszukiwanie równowagi między społeczeństwem a środowiskiem, w którym żyjemy. Fotel bujany jest dla projektantki uosobieniem „slow design”. Ruch krzesła w przód i w tył zachęca do uważności w działaniu, a sam przedmiot jest tradycyjnie przekazywany z pokolenia na pokolenie. Przemyślany projekt nadaje krzesłu rzemieślniczy charakter, choć umożliwia spakowanie mebla w płaskie paczki, zapewniając tym samym praktyczność i redukcję śladu węglowego w transporcie.
COMBO, THEO LUVISOTTO
Czerwony dąb amerykański
Luvisotto rozpoczął proces projektowania od zbadania modułowego i wielofunkcyjnego aspektu przedmiotów, pamiętając jednocześnie o wynikającej z briefu potrzebie zakwestionowania status quo branży meblarskiej. Obserwując proporcje mebli tworzonych do wnętrz, połączył dwie podstawowe funkcje: siedzenia i przechowywania. Combo to połączenie stołka i pudełka w jednym, które można układać w stosy i dostosowywać do przestrzeni i stylu życia użytkownika. Krzywe jego dzieła zapewniają połączenie wygody, niewielkiej grubości i solidności, podczas gdy wykorzystanie amerykańskiego czerwonego dębu sprawiło, że przedmiot stał się wyjątkowo solidny i trwały.
KIES, MAXIMILIAN BECK
Amerykańska wiśnia, klon i czerwony dąb
Beck rozpoczął projektowanie od zbadania naturalnego procesu formowania się okrągłych kamyków znajdowanych na plaży. Przez lata osady skalne z pasm górskich transportowane były przez lodowce i rzeki, docierając do oceanów. W procesie tym powoli niwelowana była szorstkość powierzchni kamieni, nadając im gładką fakturę i równomierny kształt. Dla Becka to właśnie stało się kluczowym przekazem briefu w projekcie SLOW. Jego kolekcja stołów i taboretów nawiązuje do stosu kamyczków, a wygładzone krawędzie i neutralne kolory dają poczucie spokoju – spowolnienia, które jaskrawo kontrastuje z dzisiejszym szybkim tempem życia, nadając koncepcji „slow furniture” nowy wymiar.
(NIE)ZWYKŁE KRZESŁO, ANNA KOPPMANN
Amerykańska wiśnia, klon i dąb czerwony
Czy piękno to tylko kwestia wyglądu, czy może kryje się w nim coś więcej niż mogłoby się wydawać? Zainspirowana książką „Super Normal” autorstwa Naoto Fukasawy i Jaspera Morrisona, Koppmann zaprojektowała krzesło, które nawiązuje do idei archetypu, zwracając uwagę na ważniejszą kwestię: wsparcie dla zrównoważonego systemu leśnego. Obecnie łączenie różnych gatunków drewna w jednym meblu jest nadal czymś rzadko spotykanym, będąc często kwestią gustu. Ale zasoby leśne nie mogą w dłuższej perspektywie być zdrowe i odporne na zmiany klimatu, jeśli ludzie stale będą z niego wybierać tylko jeden konkretny surowiec. Dzięki klasycznej formie Krzesła (nie)zwykłego połączenie gatunków drewna czyni je atrakcyjnym zarówno wizualnie, jak i fizycznie w odniesieniu do miejsc, w których żyjemy, a jednocześnie przyczynia się do zrównoważonego wykorzystania zasobów leśnych.
RE;KOLEKCJA, HANSIL HEO
Amerykańska wiśnia, klon i dąb czerwony
Rozważając zadanie opisane w briefie, Heo zadała sobie pytanie: „Co oznacza „slow”? „Slow” nie oznacza zatrzymać się. Być może wygląda na to, że „slow” stanęło, ale stale się zmienia. I nie od razu jest zauważalne, choć wiemy to z notatek. Czym jest zmiana, jeśli jej nie zauważamy? Co chcemy zapisać i zapamiętać?” Inspiracją do rzeźbiarskiego systemu przechowywania Heo stała się historyczna kultura koreańska. Zgodnie z tamtejszą tradycją wraz z narodzinami dziecka należy zasadzić drzewo. Drzewo z czasem rośnie, staje się miejscem zabawy, schronieniem i towarzyszem takiego człowieka, a ostatecznie kończy swój żywot jako mebel czy trumna, jednocząc tym samym życie dwóch istot. RE;kolekcja to przedmiot, który może rozwijać się wraz z użytkownikiem, pełniąc rolę miejsca do przechowywania wspomnień czy opowieści i ochrony najcenniejszych przedmiotów.
NIESKOŃCZONY OGRÓD, HAUS OTTO
Czerwony dąb amerykański
„Nieskończony ogród” to modułowy system regałów, który nawiązuje do „slow” w coraz szybszym świecie, odnosząc się do rozważań takich jak długowieczność, zrównoważony rozwój czy spowolnienie. W przeciwieństwie do dzisiejszych dużych miast, w których dominują przemysł i szybkie tempo życia, regiony wiejskie kojarzą się ze spowolnieniem i tradycją. Żartobliwe i skojarzeniowe podejście do motywu ogrodzenia jako symbolu romantycznego ideału posiadania domu otwiera nowe możliwości interpretacji, czerpiąc z prostych i tradycyjnych technik obróbki drewna. Ogrodzenie jako symbol siedzącego trybu życia tworzy w ten sposób nowe struktury przestrzenne, wyznacza, jednoczy i stale na nowo definiuje ludzkie przestrzenie życiowe. Ostateczny projekt nawiązuje do fragmentu ogrodzenia, które może być rozszerzane poprzez zwielokrotnianie w pionie i poziomie, rosnąc i dostosowując się do zachodzących zmian przestrzennych. Nacisk na strukturę poziomą, dzięki nachodzącym na siebie elementom łączącym, tworzy wrażenie nieskończoności.
ŚMIGŁA, MAXIMILIAN ROHREGGER
Klon amerykański
Stół i taborety stworzone przez Rohreggera czerpią inspirację z wyrazistego kształtu nasiona klonu, przypominającego śmigło, wykorzystując przy tym wiele subtelnych detali nawiązujących do niezwykłego projektu natury. Forma stołka pozwala na regulację jego wysokości przy pomocy gwintowanego drążka, przywodząc na myśl spiralną trajektorię spadania nasion klonu z drzewa. W naturze nasiona zwisają z gałęzi drzew, aż porwie je wiatr i będą mogły osadzić się w innym miejscu – Rohregger nawiązał do tego procesu w projekcie swoich taboretów, które można rozłożyć w pomieszczeniu lub podwiesić pod stołem, oszczędzając w ten sposób miejsce.
LAS, SARAH HOSSLI I LORENZ NOELLE
Amerykańska wiśnia, klon i dąb czerwony
Hossli i Noelle rozpoczęli swój projekt od zbadania tworzonych przez AHEC interaktywnych map amerykańskich lasów, które w sposób wizualny prezentują ilość danego gatunku, jego przyrost i wycinkę. To ogromne i różnorodne zasoby leśne, które podlegają procesom naturalnej regeneracji. Wiśnie, klony i czerwone dęby stanowią 40% całkowitej pokrywy leśnej, zapewniając dużo większy przyrost surowca niż potrzeba wykorzystania. „Las” to kolekcja dziewięciu różnych misek, zaprojektowanych w oparciu o dane pochodzące z map.
Droga do zrównoważonego rozwoju
Na całym świecie końca dobiega styl życia oparty na szybkiej utylizacji i konsumpcji. Konsumenci stają się coraz bardziej świadomi historii kryjących się za nabywanymi produktami, wybierając produkty, które będą trwać dłużej – nawet przez wiele pokoleń. Trwałe, ponadczasowe wzornictwo w połączeniu z jakością wykonania coraz częściej znajdują się w centrum uwagi nabywców, projektantów i korporacji. „Slow design” szybko nabiera nowego znaczenia ekonomicznego. W tym kontekście drewno staje się preferowanym surowcem projektowym, co wynika z naturalnego wyglądu i faktury materiału, a także jego nieodłącznej cechy – odnawialności. Staje się tym samym idealnym wyborem dla projektowania w duchu „slow”.
– Twarde, przyjemne w dotyku i atrakcyjne wizualnie drewno okazuje się niezastąpione w czasach tworzyw sztucznych, nadmiernej konsumpcji i zmian klimatycznych, przede wszystkim dzięki niskiemu wpływowi tego surowca na środowisko i łatwość jego ponownego przetworzenia. Oprócz możliwości wykorzystania drewna do produkcji, jest ono również mającym znikomy wpływ paliwem i magazynem węgla – powiedział David Venables, dyrektor AHEC na Europę. – W tym projekcie prezentujemy cztery rzadko wykorzystywane gatunki drewna, kwestionując założenie, że najlepszymi i jedynymi „właściwymi” gatunkami drewna są te najlepiej nam znane – dodał David Venables.
Projektanci mają dziś ogromny wpływ na to, w jaki sposób, gdzie i w połączeniu z czym tworzone są produkty. Przyszłość tej zmiany należy do nowego pokolenia projektantów – studentów i absolwentów, którzy będą kształtować branżę przez kolejne dziesięciolecia. Globalna pandemia w dużej mierze obdarła młode pokolenie z możliwości zaprezentowania pomysłów i produktów przed międzynarodową publicznością. Dzięki AHEC oraz projektowi SLOW zyskali jednak zarówno platformę do pokazania swoich talentów, jak i bodziec do stawienia czoła wyzwaniu i zaprezentowania innowacyjnych produktów, przedmiotów i pomysłów będących emanacją „slow design”, przyczyniając się do przyspieszenia transformacji branży.
Dowiedz się więcej: slowdesignforfastchange.org
***
Stowarzyszenie AHEC
AHEC jest wiodącym międzynarodowym stowarzyszeniem handlowym, reprezentującym amerykański przemysł drewna liściastego. Od ponad 30 lat AHEC prowadzi działania promocyjne na arenie międzynarodowej, z powodzeniem budując charakterystyczną i kreatywną markę dla amerykańskiego drewna liściastego. AHEC słynie z twórczej i ambitnej współpracy z architektami i projektantami, a projekty takie jak Connected, Legacy czy MultiPly prezentowane podczas Festiwalu Designu w Londynie podkreślają potencjał zrównoważonych materiałów drewnianych i inspirują do większego ich wykorzystania. W Polsce AHEC zrealizował dwa projekty – Natural Born z udziałem polskiego projektanta Tomka Rygalika oraz kontynuację projektu pod nazwą Natural Born Collective z udziałem adeptów designu i obróbki drewna.
AHEC jest pionierem w dziedzinie modelowania środowiskowego cyklu życia (LCA) dla liściastych gatunków drewna, a podejście to zaadaptowane zostało przez inne branże. LCA dokonuje pomiaru różnorodnych czynników wpływu, takich jak pierwotne zapotrzebowanie na energię (ze źródeł odnawialnych i nieodnawialnych), potencjał globalnego ocieplenia, zakwaszenia, eutrofizacji oraz tworzenia ozonu troposferycznego.
@ahec_europe (Twitter, Instagram)